HồngHễ đã kinh doanh hay chỉ mới bắt đầu kinh doanh đều luôn cần tiền. Tiền để mua hàng, tiền để tuyển người, tiền để đầu tư, tiền để quảng cáo… Không có tiền thì không làm được gì hết. Nhưng tiền từ đâu mà có? Bao nhiêu là đủ? Nhiều người cần tiền kinh doanh mà chọn cách vay nợ: Nên hay Không?
Bạn nghĩ có nên vay nợ để kinh doanh không?
Nhiều người quan niệm: khởi nghiệp quan trọng nhất là ý tưởng. Có ý tưởng rồi tiền sẽ đến. Nhưng với những mô hình kinh doanh nhỏ và siêu nhỏ thì có vẻ không phải vậy. Đầu tiên là Tiền đâu? Liệu không có tiền, hoặc không đủ tiền thì có thể bắt đầu một sự nghiệp riêng được không?
Từng có không ít người khởi sự từ tay trắng, thậm chí là nợ nần sau đó thành công rồi xóa nợ và làm giàu. Thêm nữa, thực tế là từ ông chủ Tập đoàn lớn đến Giám đốc công ty nhỏ, đâu có ai là không vay nợ hay chưa từng vay nợ, đúng không? Gần như những quyển sách tư duy giàu có đều khuyên nên dùng tiền của người khác để đẻ ra tiền. Vậy có thực sự nên vay tiền để khởi sự kinh doanh không?
Tại sao bạn muốn vay tiền?
à Vì thiếu tiền.
Tất nhiên rồi. Không có tiền mới đi vay chứ ai đâu có tiền mà vay tiền làm gì? Nhưng vấn đề là: Có phải đi vay là cách duy nhất và tốt nhất để giải quyết vấn đề “thiếu tiền” không?
- Nếu vì thiếu tiền, bạn có thể kêu gọi theo hướng đầu tư, có tỉ lệ cổ phần sở hữu, lộ trình thoái vốn rõ ràng. Nhà đầu tư tồn tại ở quanh bạn. Đó có thể là bố mẹ, anh em, bạn bè thân thiết. Để tăng khả năng thuyết phục, bạn cần có một bản kế hoạch cụ thể cho thấy tiềm năng kinh doanh và những việc sẽ làm với số tiền kêu gọi được đó là gì. Tự trả lời các câu hỏi sau:
+ Những mục đích chính bạn sử dụng số tiền đó?
+ Trong bao lâu thì việc kinh doanh sẽ thu hồi vốn?
+ Khi nào bạn sẽ trả lại số vốn đầu tư cho họ và khi ấy tổng tiền trả sẽ là bao nhiêu?
- Hoặc cũng có thể tìm kiếm Co-Founder vừa có thể san sẻ rủi ro vừa giảm bớt áp lực tài chính, công việc và tận dụng được nguồn lực, thế mạnh của nhau. Chẳng hạn như nguồn hàng giá rẻ, mối quan hệ với nhà cung cấp, thế mạnh về quản lý, bán hàng… Bởi không ai vào vai một người giỏi mọi thứ và làm tất cả một mình suôn sẻ khi mới khởi sự. Nên nhớ “Người thông minh không làm mọi thứ một mình".
Hai ý tưởng tạo nguồn vốn linh động trên là một cách làm nên thử dù có khá nhiều tình huống tan vỡ khi biến cố xảy ra. Có thể bạn không tin nhưng con số tỉ lệ này còn ít hơn số thất bại khi khởi nghiệp vì vay.
>>> Chốt: Đi vay không phải là con đường duy nhất để giải quyết vấn đề thiếu tiền.
Nợ và những tác hại thầm lặng
+) Nợ khiến bạn dễ sai lầm
Hễ đã vay nợ, bạn sẽ luôn ở trạng thái nặng nề và áp lực. Và hiển nhiên dẫn đến tâm lý cố gắng trả nhanh bằng mọi giá. Nghĩa là, từ ý thức đến tiềm thức đều bị tác động mạnh mẽ dẫn đến suy nghĩ và hành động bị tác động.
Xu hướng chung là người vay nợ rất dễ sa đà vào những con đường không chính thống, đặt lợi nhuận ngắn hạn lên hàng đầu. Cách làm này chất lượng sản phẩm không đảm bảo, lợi thế cạnh tranh và tồn tại lâu dài không có. Chưa kể nhìn thì có thể kiếm được tiền trong ngắn hạn nhưng sẽ thất bại về dài hạn. Và quan trọng hơn là sau thất bại sẽ rất khó để vực dậy, chứ đừng nói là thành công.
Tệ hơn, nợ có thể sinh ra nợ. Nếu bị cuốn vào vòng xoáy này, bạn sẽ rất khó khăn để thoát ra và thời gian để hồi phục phải tính bằng nhiều năm tuổi trẻ - giai đoạn năng lượng nhất của đời người.
+) Nợ khiến bạn yếu đi
Việc mang nợ sẽ dễ khiến bạn rơi vào trạng thái sợ hãi, rụt rè trong nhiều quyết định.
Có người bảo: “mạnh vì gạo, bạo vì tiền” không sai. Khi chiến đấu với một cái túi rỗng, bạn đã thua một nửa trước khi ra trận rồi. Không dám chi tiền để đầu tư, không dám làm những điều xứng đáng dù tốn kém. Khi nhìn thấy cơ hội cũng không thể nắm lấy xoay chuyển tình thế… Những điều này sẽ tiễn khách hàng của bạn đi xa dần và không bao giờ qua trở lại.
Bên cạnh đó, vay tiền còn là chi phí chìm mà bạn không hề biết. Khi kinh doanh và bỏ tiền để mua các trang thiết bị, bạn sẽ phải tính khấu hao cho chúng. Ví dụ bạn mua cái bếp có tuổi thọ 3 năm, giá 30 triệu thì tính ra mỗi năm bạn sẽ mất khoảng 10 triệu, mỗi tháng gần 1 triệu (tính chẵn số để dễ hình dung)
Vay tiền và trả lãi cũng giống như thế. Bạn sẽ phải gánh thêm chi phí lãi vay trong phần chi phí chung phải trả. Việc đó càng làm cho lợi nhuận giảm đi nhiều hơn. Kịch bản tệ nhất của việc vay tiền đó là khi bạn lâm vào cảnh kinh doanh thua lỗ.
Và bởi vì tiền vay là khoản tiền bắt buộc phải trả nên nếu chẳng may thua lỗ thì bạn sẽ phải sang nhượng lại cơ sở kinh doanh với giá rẻ, có thể rẻ hơn nhiều so với giá đầu tư, số khác còn mất trắng.
Ví dụ lúc đầu bạn vay 50% số vốn và bị thua lỗ sau 1 năm kinh doanh. Khi đó bạn vẫn phải trả cả tiền vay lẫn tiền lãi. Và con số này đôi khi còn cao hơn số tiền bạn có được từ việc sang nhượng.
Như vậy, tính sơ sơ thì bạn sẽ mất toàn bộ số tiền đã đầu tư, thêm một khoản nợ và quan trọng hơn là mất thời gian 1 năm. Đó là chi phí cơ hội mà ít người nhắc đến khi đưa ra lời khuyên cho bạn.
Thử tính xem, nếu bạn đi làm ở một công ty ổn định, lương 15 triệu/ tháng, thì so với việc bạn có 200 triệu và đi vay 200 triệu để khởi nghiệp rồi mất sạch, số tiền bạn mất sẽ là 200TR + 15Tr x 12 tháng = 380Tr. Là 380Tr chứ không phải 200Tr vốn liếng không thôi đâu. Sợ chưa?
Vậy nên, nếu có dự định vay nợ thì hãy cân nhắc kỹ nhé. Cái gì cũng vậy, vui thôi đừng vui quá. Những cái “quá” dễ khiến bạn lâm vào những hoàn cảnh khó đỡ lắm đấy!
Cân nhắc kỹ tiềm lực - rủi ro - phát sinh có thể xảy đến khi vay nợ
Nhưng vay tiền cũng tốt!
Nói như thế không phải vay nợ là không tốt. Cái gì cũng có 2 mặt của nó cả. Vay tiền có một cái lợi và chỉ có một cái lợi lớn nhất và duy nhất, may mắn thay nó lại là một yếu tố cực kỳ quan trọng quyết định sự thành bại trong kinh doanh – đó chính là Động lực.
Những ai từng nợ rồi chắc chắn đều hiểu rõ cảm giác áp lực khủng khiếp của việc kỳ hạn trả nợ. Nó có thể khiến bạn làm việc không biết mệt mỏi, bất chấp mọi thứ cản đường. Khi đó, bạn dường như không bị phân tâm và chỉ tập trung vào một thứ duy nhất là những hoạt động sinh ra tiền để trả nợ (có thể tìm hiểu thêm ở cuốn “Sức Mạnh của sự Túng Quẫn”). Con người sẽ hành động mạnh mẽ đối với nỗi sợ hãi, thiếu thốn.
Bạn cứ nhớ về lúc mình còn nhỏ, bị chó rượt. Nỗi sợ đó đã khiến bạn phóng cả mấy mét qua cái mương mà khi bình thường chả bao giờ bạn nghĩa mình có thể làm được. Nỗi sợ nợ nần, sợ trách nhiệm cũng sẽ đẩy bạn vào trạng thái đó. Một trạng thái chiến đấu hết mình, không còn gì để mất.
Tuy nhiên, nói đi cũng phải nói lại. Rằng nếu bạn không phải là một người chịu đựng được áp lực thì nên cân nhắc khi áp dụng chiến lược “sợ nợ” này. Nếu không kết quả thật sự rất tàn khốc.
Có giải pháp nào khác không?
Có thể dung hòa bằng cách hiểu rõ năng lực bản thân và đặt ra mức vay hợp lý.
Ví dụ bạn sẽ không vay 100% mà chỉ nên vay 20-30% số tiền cần thiết mà thôi. Ưu tiên vay những người thân quen, bố mẹ, anh chị để giảm bớt áp lực và kỳ hạn nợ. Bởi vì người thân cho vay chủ yếu vì tin tưởng và hỗ trợ bạn nên nếu có rủi ro cũng sẽ dễ đối mặt hơn là vay của các tổ chức bên ngoài.
Khi nào thì không nên vay?
Nếu đang ở trong những tình huống sau, đừng bao giờ vay nợ:
- Khi có một sản phẩm tốt nhưng chưa đủ tốt đến nỗi khách hàng sẽ xếp hàng và khao khát có nó. Một sản phẩm phù hợp với thị trường thật sự không cần Marketing quá nổi trội, vì bản thân sản phẩm đã là một chiến lược marketing xuất sắc rồi.
- Khi chưa hiểu rõ về thị trường, đối thủ cạnh tranh và đang còn mơ hồ về “khoảng trống thị trường”. Nếu không biết đang đương đầu với ai, khách hàng của mình như thế nào thì khả năng cao là bạn đang chuẩn bị kỹ lưỡng cho sự thất bại.
- Khi chưa thực sự cam kết dồn hết tâm sức cho việc này mà đang dàn trải, bận bịu với nhiều công việc, dự án khác, như vậy vay tiền để làm một thứ bạn không tập trung là cực kỳ rủi ro. Bởi, nhiều người tập trung toàn lực còn chưa biết tới đâu, đằng này làm một lúc nhiều việc liệu mọi thứ sẽ đi về đâu…
- Khi chưa biết sẽ cần phải làm gì trong kịch bản xấu nhất. Nếu mất hết tất cả có cam tâm hay không? Đến mức nào thì chấp nhận lỗ và dừng lại, chấp nhận thua cuộc? Nếu mất trắng thì sẽ lấy tiền ở đâu để trả nợ? Trả bao nhiêu và trong bao lâu? Liệu có xứng đáng để đánh đổi hay không?... Hãy nghĩ đến những chuỗi ngày sẽ phải cực khổ, quần quật trả nợ nếu thất bại trước khi đặt bút ký vay. Từ “kinh doanh” nghĩa gốc của nó có nghĩa là “người chấp nhận rủi ro”. Cho nên đã bắt đầu kinh doanh thì phải học cách lập kế hoạch và đối mặt với rủi ro. Nhưng hãy nhớ, chấp nhận rủi ro rất khác với “đánh bạc” bằng mọi giá.
Vậy có nên vay nợ để kinh doanh?
Thực ra không có câu trả lời chung cho việc có nên vay nợ để kinh doanh hay không. Cái này phụ thuộc vào mỗi người, phụ thuộc vào kế hoạch kinh doanh và cam kết không bỏ cuộc của mỗi người. Tuy nhiên có một thực tế là, đã là doanh nhân thì gần như ai cũng sẽ phải vay nợ. Doanh nhân nhỏ thì vay nhỏ, doanh nhân lớn thì vay lớn. Nhưng vẫn phải nhớ kỹ, chấp nhận rủi ro chứ không phải đánh bạc!
Kinh doanh là chấp nhận rủi ro, nhưng không phải bất chấp
Tác giả: Thông Phan
.png)
